Arasaas iti Aradas

MANILA, Philippines – Goodbye, Dabby Boy, hope you enjoyed your stay in our beautiful isles, though much of the time you stayed here, your view of the Philippines was limited to the four walls of a container van and then of a comfy detention room in the American Embassy. I must say, though, at least you had a ringside view every evening of the world-famous sunset on Manila Bay had you chosen to look out your window. Inquirer, R. J. David, April 27, 2009

Kas met laeng daytoy 
dagiti adu nga estoria 
manipud iti panaggibus
dagiti rugi a di inranta: 

immayka, soldado

immayka, soldado
immayka kadagitoy nga isla 

kadagitoy nga ima a ti lukong 
dagitoy ket ti maysa a siglo 
a panagsagaba: 
ti baro a krus a landok
iti duogan a milagro
ti isu met laeng a napadso a Dios 
dagiti kalbario a di mamingga.

Namuonantay amin iti riro:
ti gera dagiti igam, kas pagarigan
a maipaturong iti darepdep a namaris
kas iti ganggannaet a gandat
dagiti dadaulo ti ilimi idi
kas met laeng ita
iti awan patinggana a kurratsa
dagiti pangamaen
dagiti panginaem a no agarasaas
ket mangasaba iti ebanghelio 
ti maaradas nga agsapa. 

Awan ilelennek ti init iti kastoy
uray no lukibenta ti pakasaritaan
dagiti bantay a nagpasayasay iti dara
dagiti panaglib-at iti bukod a puli
tapno ti lengguahem ket matagikua
kadagiti kararuami ket umukuok
kas iti ut-ot wenno lung-aw. 

Saankami nga anghel
saankami a demonio
saankami a santipikado a tao
a lulualuan dagiti balo.

Padpadasenmi met a lib-atan
dagiti pangngadua
tapno koma kadagiti kamposanto
dagitoy agsasamusam a rikna
ket dagiti gagem masbaalanmi koma. 


Awanankami iti tagtagiruot
iti kabaelan a mangawat ti mensahe
iti Dios a puraw ket iti sierto a diskurso
ni McKinley a kasimpungalan dagitoy amin
a ribo a biddut, 

matdakami a mapapaidaman:

kalintegan manen kadakami
ti impaidam dagiti mahukuspukos 
a kanito itatta
idinto ta iti panagsubli 
ket ti panangsaranget
kadagiti agtulid a bulong 
ti agkabannuag a tawen 
nga insangratda kenka.

Umay kenka dagiti igaaw
ket ti kudil a malammin
painaram daytoy kadagiti kapanagan
tapno malagipmo ti babai 
nga iti bassawang
ket inawagam iti putam.

Umay kenka dagiti panagrururos
ket bilangem dagiti bulong
ti kappakappa a no agtayyek
iti malmalday nga angin ti Amerika
ket malagipmo ti rabii
a dagiti narakab nga ima
ken ti ruangan dagiti amin
a panagsagaba. 

Igaedmo kadi, soldado
nga iti naminsan ket estranghero
kadagiti padasmi iti sentanario
ti pannakaikulbo, igaedmo
nga imameg dagiti lagip kadakami

iti panangsambuambo 
madagullit a panagsambuambo

iti awanan regta a pakaasi ti babai
a kakaasi nga uray iti espiritu
ti arak iti siket kas iti patong
ket ti sarapa iti gita ti kulay-ong
iti nabartek a "Saan, saan"?

Iti panawen ti niebe nga iyuldagmo
dagiti kettang, lagipem
dagiti kuddakudda
lagipem ti nangisit nga aldaw
a ngilinen dagiti amin a maaradas
a rikna. 

Magipmo ti arasaas
ti kuddakudda
malagipmo ti kansion 
ti pumpon dagiti naguliban
a katawa?

Mano a pannakatay
ti masapul tapno agbiag ti lubong
iti pannusa ti naglemmeng a ruting
ti agdungdungsa a sabsabong
kadagiti bakras ti bantay
kadagiti teppang ti turog
kadagiti sappuyot ti sabangan

tapno iti ngirsi, wenno iti lagipmo kadakami
a pinanawam
iti daytoy iti rabii 
a dimo makita ti rupa,
agpagungga a kas kenka 
dagiti ayat a karissabong?

Iti panagrurusing ket
ti init a tagtagiurayen:
ti bara ti init iti kudil 
ti nabiag a beggang ti lubong
nga iti ili ket impaidam.

Anansata pinalaemdaka
kadagiti ayab, iti aklo
kas iti sao, agpada a bumalay
iti barukong ti soldado 
a rikna nga adda iti rugso.

Kinuna kadi ti babai
nga iti panangipawil ket ti saan
a ti wen ket iti panagkayang
iti sipnget kas iti rikna a karurugsuan?

Kinunana kadi, kas kadagiti lider
ti ili, nga iti apagbingngi a bibig
ket ti kaarngi dagiti gagem iti doliar
wenno ti babantot ken dagsen 
dagiti militarisado nga ima
nga iti patong ket agbirok
iti apagapaman a salakan?

Adu a trahedia ti adda
kadagitoy a komedia: 

ti mangkutim, kas pagarigan, 
iti lua ket isu met laeng ti mangirugi
iti katawa ti agballa. 

Dimi ammo dagitoy a pasamak
malaksid iti waragawag 
ti pagiwarnak. 

Adu dagiti agsipnget
kadakami uray iti kangitingitan
ti makarkararagan a lawag. 

A Solver Agcaoili
Hon, HI/Abr 26/09

No comments: