Dagiti Mangsirsirok iti Alukon iti Ewa

(No dadduma, makaagas iti dunggiar ti dumngeg iti saritaan dagiti mannaniw a pudno, saan kadagiti manglimlimo nga adipen ti balikas a mangisalakan.)

Tallo-uppat dagiti mangsirsirok 
iti alukon iti Ewa. Daytoy ti  lugar 
dagiti nagtawataw a regta
dagiti sakada iti pannakibakalda 
iti rigat ket regget ken inanama nga iti Ilokos
ket adda iti segget  a mapespes
kas iti kakaisuna a dayaw a makuneskunes
kas ita: ibarday ti estranghero a nalaing
iti amin dagiti mansa, ipasirig iti lawag
iti init iti Ewa kas iti sibubukel nga ili,
iti entero a pagarian ti ari 
a lamolamo iti bain. 

No dadduma ket uppatda nga agrarag-o
dagitoy a mangsirsirok iti alukon.
Pagsasanguanda dagiti sagrado a balikas
tapno iti sakrifisio dagiti mamakawan a rikna
ket ti pangngeddeng ti daniw ti panagsagaba
nga iti domingo ti panagungar ket agbalin
a gloria, alleluia, husga. 

Kunaenda: agdaniwkami iti sirok
ti alukon, iti salinong dagiti narukbos a bulong
tapno kadagiti pakasaritaan ti lidaymi 
ditoy adayo ket ti panangsirigsirig
kadagiti ramay ken isip nga agkapuyo,

pinagkapuyo dagiti tabbaaw ti santilmo
wenno makimkumpadre a mangmangkik
wenno ti kapre a suitik nga agkuna, 
"Siak, siak, siak, siak.
Siak ti agnagan iti laing. 

"Siak, siak, siak, siak.
Siak ti kalaingan kadagiti amin 
a silpo ti riro, ti bugagaw a mata
ti bulbullagaw a kadakayo ket ita
mangted iti rayray-aw. 

"Isu a, gapu ta 
siak ti kalaingan, ipalladawko
a pagpuligosen ti naimbag a damag a
siak, 
siak, 
siak a baro a bulbulitor,
siak ti kalaingan kadagiti amin nga agraraman
iti nagan, dayaw, paglaingan, linnanggongan!"

Kas iti kapre a makikumpadre, 
nga iti sirok ti alukon ket adda koma,
a kadagiti ramut daytoy ket agkamang
iti maladladaw nga agsapa, 

agpayubyob ti kapre a makikumpadre

ti mannaniw a kalaingan
ket ti beggang ti rungrong agalipato
kadagiti kabalangengan: 

iti nabuyok 
nga imburnal ti siudad nga iti pusona
ket sadiay a naisadsad, sadiay met
nga agalinsaed ti nabangles a katay.

Miraen dagiti mangsirsirok iti alukon
iti Ewa dagiti pasamak, ket kadagiti gerger
ti ramayda ket ti bilang dagiti ragsak
a ti kalaingan a mannaniw ket nangipasagrap.

Umuna ti gerger ti kinakumaw.

Maikadua ti gerger ti kinabunggaria.

Maikatlo ti gerger ti kinaar-aria.

Maikatlo ti gerger ti panagkatangkatang
ti kararuana kadagiti nagkainaran a kadilian
kadagiti agur-uray iti uram a kapan-awan
kadagiti turod a sadiay ket gaboranna
ti saem ti panagabuso iti balikas.

Kuna dagiti mangsirsirok iti alukon iti Ewa,
iti sardam nga agbalin a kannag,
iti ubing a rabii nga agbalin a kaltaang: 

Adu a gapu ti panagsarimaddeng
dagiti kananakem no purosen ti balitok

a sabong ti alukon wenno bay-an a tupraan
ti nalaing a gayyem, kalaingan kadagiti nalaing
ta ti medalia ket indaton ti samoksamok nga angin
binaballusong a panagaruat iti adal ken ammo
a kasingin ti ngirsi iti ngiwngiw ti aso!

Tallo-uppat dagitoy a mangsirsirok iti alukon
iti Ewa, ti siudad dagiti namnama a nabati
iti daniw ti literatura:

isuda dagiti mangsangal
kadagiti pannakasubbot 
iti silo ti bulbullagaw a kakunsaba
dagiti sabali pay a bulbullagaw
nga iti pakasaritaan ket malabusan
kas iti ari nga awanan iti pagan-anay:

agprusision ti ari kas iti panangiwardas
ti bulbullagaw iti bukod a laing
kadagiti amin a dumngeg
ket iti tirania ti sao a kinukusit 
ket ti mabayadan a sipsipat 
ti tallaong dagiti masalamangka
a kablaaw ti mannaniw a parparato.

Babaen iti dekreto ti surat nga agbasikaw
agsirkulo iti sulinek dagiti aligagaw
nga iti disoras a panagayat
ket buklen ti dakes nga apas, kunaen
ti mannaniw a kalaingan, kas kuna
dagiti tallo-uppat a mangsirsirok iti alukon
iti naleddaang ita nga Ewa:

Iti paduyakyak ti prosa ti pakabuklan 
dagiti amin a pudno nga adda iti pluma
nga ita ket naynay a kasilpo ti tarigagay.

Paggaammo dagiti tallo-uppat
a mangsirsirok iti alukon iti Ewa dagitoy:

panaglatak babaen ti panangimameg
panagpaggaak babaen ti panangited iti ladingit
panangipalak-am ngem iti sabidong iti lamisaan
a barnisado iti kinakusit!

Saan ta adda apuy ti sarita 
kas iti pakasaritaan.

Saan ta saan amin a nengneng 
ket iti agnanayon maiyaw-awan. 

Kas kadagiti tallo-uppat a mannaniw

agsaludsodto ti ili dagiti pangngarig

agsuludsodto ti ili kadagiti nabagas

a kaipapan, kadagiti kaimudingan
ket iti rupa ti aldaw, iti lawag ti init
ti agdadata a pananggulgulib
dagiti kinaulbod a nagtagipudno 
ibuksilan nga ibutaktak ti pakasaritaan!

Kuna dagiti tallo-uppat a mangsirsirok
iti alukon iti Ewa dagiti liday:

Iti sumungad nga aldaw ket ti paripirip
dagiti daniw nga iti rehimen ti bulbullagaw
ket inaramidna nga apro iti pangngaldaw.

Saan a maymaysa dagiti darikmat,
kunada, kas pangdengngep iti garumiad
ti agsansanaang a barukong:

saan a dagiti darikmat ket kumanunong
iti am-amangaw ti bulbullagaw
a no aguttog ket iti nagan ti kinapang-aw!

Namak pay a tagikukuaen 
ti diktaduria ti arte, inda ipalagip.

Namak pay a pukanen ti alukon 
iti kada tagbat ken kunaen: 

lupes, dikanton agbalin nga alukon
lupes, dikanton agbulong
lupes, dikanton agsabong
lupes, dikanton agdaniw
lupes, dikanton agkansion
lupes, dikantan maabraw
a mairamen kadagiti daniw
a pagraranudanmi amin a nagtalawataw.

Kunaenda, dagiti tallo-uppat
a mangsirsirok iti alukon iti Ewa:

Ngem ta ti husga ti masakbayan 
ket kasingin ti ibati a mudia 

kadagiti balikas a nasilian
kadagiti balikas a nadaraan
kadagiti balikas a dinaraan.

Kadagiti balikas a minansaan.

Kadagiti balikas a ti bugas
ket iti panagkamalala 
ti aglaklakaddogan nga init
ken ti agmarmarapias a bulan.

Kitaek dagiti tallo-uppat a mangsirsirok
it alukon iti Ewa. Kadagiti nawada a sentido
ket ti kananakem a di manglanglangan. 

A Solver Agcaoili
Ewa Beach, HI/Abr 3/09

No comments: